Summerhill Okulu veya Özgürlük Okulu, 1921 yılında Alexander Sutherland Neill tarafından, çocuğun okula uyum sağlaması gerektiği temeline dayanan geleneksel yaklaşımın aksine, okulun çocuğa uyum sağlaması gerektiği düşüncesiyle kurulmuş bir İngiliz yatılı okuludur.
Okul, öğrencilerin personelle eşit oy hakkına sahip olduğu demokratik usulle yönetilmekte ve belli aralıklarla personel ve öğrenciler bir araya gelerek okulun kurallarının ne olması gerektiği ile ilgili oylama yaparak kuralları belirlemekte ve aynı zamanda kuralların uygulanması ile ilgili kararlar alarak hem yasama hem yürütme görevini üstlenmektedir.
Söz konusu kurulun üyeleri (öğrenciler ve personel), Neill’in “Kayıtsız Şartsız Özgürlük” prensibine göre, başkalarına zarar vermedikleri sürece istediklerini yapmakta özgürdürler. Derslere girmek zorunlu olmadığı gibi, öğrenci istediği dersleri almakta özgürdür.
Gerek tarihindeki başarılarından ve gerekse son zamanlarda yapılan teftişlerin olumlu sonuçlarından dolayı İngiliz Hükümeti tarafından en üst düzeyde tolere edilmektedir.
felsefesi
Summerhill Okulu, felsefesini çocukların özgürken baskı altındakine göre daha iyi öğrendikleri felsefesine dayanır. Neill’in Summerhill’i kurmasındaki temel düşünce şudur: “Çocuğun amacı kendi hayatını yaşamaktır – kaygılı anne babaların istedikleri hayatı ya da en iyisini ben bilirim diye düşünen eğitimcilerin uygun gördüğü hayatı değil.” Summerhill Okulu’nda tüm dersler isteğe bağlıdır ve öğrenciler okul zamanlarında ne istiyorlarsa yapmakta özgürdürler.[4][5]
Ek olarak öğrenciler, personelle öğrencilerin eşit oy hakkına sahip olduğu, sorunların tartışıldığı, kuralların belirlendiği veya değiştirildiği, günlük hayatı düzenleme amacıyla haftada üç kez toplanan “demokratik topluluğa” iştirak edebilirler. Burada karar verilen kurallar yatış saatinden, yüzme havuzu civarındaki çıplaklığın sınırlarına kadar geniş bir yelpazeyi kapsamaktadır. Söz konusu toplantılar ayrıca çözümlenememiş bazı tartışmaların çözüme bağlanması için de bir fırsattır. Örneğin, bir hırsızlık durumunda hırsızlığı yaptığı anlaşılan kişiye para cezası verilmesi gibi. (Verilen ceza genellikle çalınan miktarda para kadardır.)
Kuralların belirlenmesi ve yaptırımların uygulanmasında, “demokratik topluluk” genellikle A. S. Neill’in “Kayıtsız Şartsız Özgürlük” özdeyişine uygun davranırlar. (Neill, ayrıca bu isimde bir kitap da yazmıştır: (Freedom, Not License]) Bu özdeyiş öğrencinin, başkalarına zarar vermediği sürece her şeyi yapmakta özgür olduğunu vurgular. Örneğin öğrenci kimseye istediği kadar küfür edebilir ancak bir arkadaşına aynı şekilde hitap edemez.
Summerhill’in en önemli temel prensipler: demokrasi, eşitlik ve özgürlüktür.
eğitim anlayışı
Neill’in, çocukların sosyal gelişimleriyle akademik gelişimlerinden daha ilgili olması yanında Summerhill’in eğitim yaklaşımıyla geleneksel yaklaşımlar arasında bazı önemli farklara sahiptir. Örneğin Summerhill’da “yıl” veya “sınıf” kavramı yoktur. Bunun yerine öğrenciler yeteneklerine göre belirlenmiş derslere yerleştirilirler. Bir sınıfta farklı yaşlardan yaş farkı çok olan öğrencilerin bir arada olması veya 13-14 yaşından küçük öğrencilerin lise diploması sınavlarına (General Certificate of Secondary Education – GCSE) girmesi sıra dışı bir durum değildir. Bu düzenleme, çocukların belli yaşlara göre ayarlanmış standart dersler yerine “kendi adımlarıyla yürümeleri” gerektiği inancını yansıtır.
Ayrıca tüm gün veya günün bir kısmında çalışmak için “atölye” ve “sanat odası” da vardır. İsteyen öğrenci bu odalardan birine gidip bir gözetmen nezaretinde istediği çalışmayı yapabilir. Çocuklar burada genellikle, kendileri ürettikleri tahta oyuncaklarla (genellikle kılıç veya silahlar) oynarlar ve okuldaki mobilyaların çoğu ve okulda bulunan dekorlar aynı şekilde öğrenciler tarafından üretilmiştir.
