dünyada “mutlak butlan (kesin hükümsüzlük)” benzeri durumların uygulanmış somut örnekleri mevcuttur. aşağıda hem Türkiye’den hem de diğer ülkelerden, mahkeme kararlarına yansıyan bazı örnekleri bulabilirsin:
? 1. **Türkiye’den Örnekler
? Ahlaka Aykırı Sözleşme – (Yargıtay Kararı)
Olay: Bir erkek, metresi olan kadına “beraberliğin devamı için” taşınmazını devretmiştir.
Karar: Yargıtay, bu sözleşmeyi ahlaka aykırı bulmuş ve **mutlak butlanla geçersiz** saymıştır.
Gerekçe: Sözleşme Türk Medeni Kanunu m. 27 kapsamında ahlaka aykırıdır.
? Ehliyetsiz Kişinin Sözleşmesi – (Yargıtay 15. HD, 2008)
Olay: Zihinsel engelli bir kişinin yaptığı satış sözleşmesi.
Karar: Mahkeme, kişinin fiil ehliyeti olmadığını belirlemiş ve sözleşmeyi “mutlak butlanla hükümsüz” saymıştır.
? Kanuna Aykırı İşlemler – (Yargıtay 1. HD, 2013/7486 E.)
Olay: Belediye sınırları dışında ruhsatsız yapılan yapı için yapılan satış.
Karar: Söz konusu yapı ve satış, İmar Kanunu’na açıkça aykırı olduğundan sözleşme geçersiz sayılmıştır.
? 2. Uluslararası Örnekler
? \[Almanya] Ahlaka Aykırı Kredi Sözleşmesi (BGB §138)
Olay: Çok yüksek faizle verilen (örneğin %100) tüketici kredisi.
Karar: Alman mahkemesi bu tür kredi sözleşmelerini “ahlaka aykırı” bulmuş ve “geçersiz saymıştır”.
Detay: Faiz oranı, yasal sınırın çok üstündeyse ve tüketici zor durumda bırakılmışsa, sözleşme “mutlak butlanla geçersiz” kabul edilir.
? \[Fransa] Sıfır Yaşındaki Çocuk Adına Satın Alma – “Nullité absolue”
Olay: 1 yaşındaki bir çocuk adına yapılan taşınmaz alım sözleşmesi.
Karar: Çocuğun fiil ehliyeti yoktur, bu nedenle işlem “nullité absolue” olarak değerlendirilmiş ve tamamen geçersiz sayılmıştır.
? \[ABD – California] Uyuşturucu Satışına Dair Sözleşme
Olay: Bir kişi, başka bir kişiye “esrar üretimi için arazi kiralaması” yapar.
Karar: Devlet, sözleşmeyi “illegal faaliyet için kullanıldığı” gerekçesiyle “void (mutlak geçersiz)” saymıştır.
Sonuç: Mahkeme, böyle bir sözleşmenin yasal bir hakkı doğurmayacağını, baştan itibaren hükümsüz olduğunu belirtmiştir.
? Özetle:
Mutlak butlanın uygulanması, özellikle şu durumlarda görülür:
- Ahlaka aykırılık (metres için taşınmaz devri, fahiş faizli sözleşmeler),
- Hukuka aykırılık (ruhsatsız yapı, yasa dışı faaliyet),
- Ehliyetsizlik (çocuklar, zihinsel engelliler),
- Konunun imkânsızlığı (var olmayan şeyin satışı).
Bu örnekler, Türk hukukundaki mutlak butlan kavramının “evrensel bir uygulaması” olduğunu ve farklı ülkelerde de benzer şekilde “geçersizlik kararları verildiğini” göstermektedir.
